Туркий қардошлик - ўзаро кўмак ва ҳамжиҳатлик намунаси

2019 йил октябрь ойида Туркий давлатлар ташкилотининг (собиқ Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгаши) тўлақонли аъзоси бўлган Ўзбекистонда туркий давлатлар билан ҳамкорликни ривожлантириш бугунги кунда ҳам мамлакатимиз ташқи сиёсатининг устуворликларидан бири ҳисобланади. 2023 йилда Ўзбекистон ушбу ташкилотга раислик қилмоқда. Раисликнинг бошланиши ўтган йил ноябрь ойида «Туркий цивилизациянинг янги даври: умумий тараққиёт ва фаровонлик сари» шиори остида  ўтган Туркий давлатлар ташкилотининг Самарқанд саммити билан бошланди.

Расмий Тошкент туркий давлатлар оиласига қўшилганидан сўнг қисқа вақт ичида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташкилотга аъзо давлатлар билан ўзаро ҳамкорликни янада ривожлантириш ва мустаҳкамлаш бўйича 40 дан ортиқ ташаббус ва таклифларни илгари сурди, улар самарали амалга оширилмоқда.

Ҳа, Ўзбекистон ташаббуси билан халқларимиз бирдамлигини янада  мустаҳкамлашга йўналтирилган ва тарих, тил, маданият ва анъаналар муштараклигига асосланган ҳолда 2023 йил «Туркий цивилизациянинг юксалиш йили», деб эълон қилинди.

Ўтган йилнинг ноябрь ойида Самарқандда бўлиб ўтган ТДТ саммити мазкур тузилмани ўзгартиришдаги тарихий бурилиш нуқталаридан бирига айланди ва биринчи марта ушбу ташкилот давлат раҳбарларини сифат жиҳатидан янги - Туркий давлатлар ташкилоти форматида тўлақонли ҳамкорлик доирасида бирлаштирди.

Мазкур саммит туркий мамлакатларнинг чуқур интеграциялашув жараёнини бошлаб бергани баробарида Ўзбекистоннинг ТДТга раислиги ибтидоси бўлди. Натижада Қўшма декларация қабул қилинди ва ташкилотнинг иқтисодиёт, транспорт ва институционаллаштириш соҳаларида бир қатор кўп томонлама ҳужжатлар имзоланди.

Ўзбекистоннинг 2023 йилдаги ТДТга раислигида Самарқандда бўлиб ўтган саммит давомида қабул қилинган  «Турк дунёси нигоҳи – 2040» концепциясини ҳамда Туркий давлатлар ташкилотининг 2022-2026 йилларга мўлжалланган беш йиллик стратегиясини самарали амалга ошириш давом этмоқда.  Хусусан, қуйидаги вазифаларни ҳал этишга устувор аҳамият қаратилди:

- ташкилотнинг савдо-иқтисодий асосларини мустаҳкамлаш, ТДТнинг улкан транспорт салоҳиятидан самарали фойдаланиш бўйича аниқ ҳаракатларга ўтиш;

- муайян лойиҳаларни ишга тушириш йўли билан сайёҳлик индустрияси, АКТ ва рақамли трансформация ривожланишини рағбатлантириш;

- маданий-гуманитар яқинлашувни, жумладан, халқ дипломатиясидан фойдаланиш йўли билан кучайтириш;

- ёшларни қўллаб-қувватлаш соҳасида ҳамкорликни мустаҳкамлаш;

- ташкилотнинг институционал асосларини такомиллаштириш воситасида унинг самарадорлигини ошириш.

Умуман олганда, мамлакатимизнинг ТДТга раислиги даврида 30 дан ортиқ тадбирлар ўтказилиши режалаштирилган. Шу ўринда ТДТга аъзо давлатлар ўртасида Ўзбекистон биринчи бўлиб раислик даврида алоҳида Концепция ва Ҳаракатлар режасини ишлаб чиқиш амалиётини жорий этганини алоҳида қайд этиш муҳимдир.

ТДТга аъзо бўлган ҳамкор давлатлар ўртасидаги бирдамлик руҳи шу йилнинг февраль ойида Туркияда содир бўлган ҳалокатли зилзила туфайли янада мустаҳкамланди. Мамлакатда содир бўлган мисли кўрилмаган ва фожеали зилзила оқибатлари бутун туркий дунёни, қардош Туркиянинг барча дўстларини чуқур ларзага солди.

ТДТга аъзо давлатлар биринчилардан бўлиб жабрланган турк халқига ёрдам қўлини чўзди. Ана шундай оғир дамда туркий давлатлар елкама-елка туриб, қондошлик ришталари нақадар чуқур ва мустаҳкам эканлигини яна бир бор кўрсатди. Зилзила содир бўлган ҳудудларга қутқарувчилар, шифокорлар ва кўнгиллилар юборилди, улар жабрланганлар ва яқинларини йўқотганлар билан ишлашди. Туркий давлатлар ташкилотига аъзо мамлакатлардан келган гуруҳларнинг саъй-ҳаракатлари билан юзлаб одамлар қутқарилди.

Туркияга турли нуқталардан озиқ-овқат, биринчи навбатда зарур бўлган ашёлар ва дори-дармонлар юкланган инсонпарварлик ёрдами  юборилди.

Ўзбекистон ушбу минтақага қидирув-қутқарув гуруҳи, сейсмологлар ва тиббиёт мутахассисларини жўнатгани ҳолда табиий офат оқибатларини бартараф этишда иштирок этди. Ўзбекистондан 160 тоннадан ортиқ инсонпарварлик юклари махсус самолёт ва қуруқлик транспорти воситасида Туркияга етказилди. Хатай шаҳрида Ўзбекистон Мудофаа вазирлигининг ҳарбий-дала госпитали қурилди. Қардош турк халқи бошига тушган бу мусибатга бирорта ҳам фуқаромиз бефарқ бўлмади. Мамлакатимизнинг барча йирик шаҳарларида Туркиядаги зилзила қурбонлари учун инсонпарварлик ёрдамини қабул қилиш пунктлари ташкил этилди.

Бўлажак саммитда Ташкилотга аъзо давлатлар раҳбарлари Туркиянинг кучли зилзила оқибатида вайрон бўлган шаҳарларини қайта тиклаш бўйича кейинги чора-тадбирларни, шунингдек, ТДТ маконида табиий офатлар хавфини камайтириш, ундан огоҳлантириш ва фавқулодда вазиятларга чора кўриш бўйича биргаликда зарур қадамлар ташлаш билан боғлиқ масалаларни муҳокама қиладилар.